Voorzitter, de gemeenteraad bevindt zich in de laatste periode van haar termijn, nog 132 dagen tot aan de gemeenteraadsverkiezingen. En ondanks dat de wil er zeker nog is bij meerdere partijen zijn er bepaalde fracties die niet meer weten wat ze willen. Maar ik merk vooral bij het college dat de fut er wel uit is. Met een laatste diepe adem slepen de restanten van deze coalitie zich naar het einde toe in de hoopt de finish te bereiken zonder veel verdere politieke schade te lijden of aan te richten.

Als het gaat om het invoeren van een Zero Emissie Zone, een oud raadhuis dat afbrokkelt, een fietsbrug in het gras, geen woningen in Koudekerk en een energie transitie waar de energie al uit is. Een jongerencentrum, de werf en de kringloop zitten in onzekerheid over hun toekomstige locatie. Kortom dit college laat weinig oplossingen zien en schuift vooral veel door naar de toekomst.

Het afgelopen jaar staat als politiek rumoerig te boek waarin veel gebeurd is binnen deze raad en in sommige fracties. Maar 2025 is vooral het jaar waarin de jeugdzorg met een klap op de politieke voorgrond kwam. De raad werd verrast door alarmerende signalen uit onze eigen jeugdzorgorganisatie. Door gebrek aan sturing en openheid waren we op een glijdende schaal beland. Het resultaat laat zich raden: ouders voelden zich niet gehoord, medewerkers en ambtenaren raakten gedemotiveerd en voelden zicht onveilig. En de kinderen, voorzitter, die waren de dupe. Dat is de harde realiteit van falend bestuur. Als raad hebben wij onze verantwoordelijkheid genomen en ingegrepen. De noodzakelijke veranderingen zijn ingezet, maar het herstel is broos. Nu de weg omhoog is gevonden, moeten wij als raad scherp blijven op zowel de inhoud als de financiën. Want het tekort dat we vandaag in de begroting zien voor de jeugdzorg is vooral te danken aan die gebrekkige sturing. (€ 12,7 miljoen meer dan begroot)

Voorzitter, de afgelopen jaren is er al vaak gesproken over het ravijnjaar 2026. En hier zijn we dan. We staan op de rand van 2025 en kijken in de diepte van het ravijn. Ondanks dat we vorig jaar, mede op initiatief van de gemeenteraad een forse bezuinigingsronde hebben doorlopen is er nog steeds een tekort en komt de bodem van onze algemene reserve nu echt in zicht. Dit terwijl financiële onzekerheden nog steeds aanwezig zijn en toenemen. Vorig jaar waarschuwden wij al voor deze situatie. De financiën waren nog niet toekomst bestendig en als raad moesten wij weer aan de slag. Maar vanaf dit spreekgestoelte beloofde de wethouder dat hij de raad opnieuw actief zou meenemen in het proces naar deze begroting. Daarnaast beloofde hij tot 3x toe dat een OZB verhoging niet meer nodig zou zijn. En zie hier, dit jaar, moeten wij onze inwoners belasten met de grootste OZB-stijging die deze gemeente ooit heeft moeten opleggen. Er is niet raadsbreed gekeken naar aanvullende bezuinigingen en we halen een boekhoudkundig truc uit om ons hoofd boven water te houden. Het is kenmerkend voor het financiële zwabberbeleid van deze gemeente over de afgelopen jaren. Er is behoefte aan een duidelijke visie en sturing op lange termijn. Daarom ondersteunen wij de motie naar een nieuwe opzet van de beleidsbegroting .

Die boekhoudtruc is bedoeld om de Algemene reserve te stutten. Volgens onze BBV is dit toegestaan, maar er zit wel een risico aan. We onttrekken een fors bedrag uit onze kapitaallasten reserve en brengen dit onder in onze algemene reserve en zien in 2 jaar tijd meer dan 20 miljoen verdampen. Hierdoor blijven we de komende jaren net aan boven, onze zelf vastgesteld, weerstandsratio. Maar deze reserve was er niet voor niks, we betaalden er kapitaallasten uit en eventuele fluctuaties in die lasten. Nu deze in de algemene reserve is geplaats lopen wij het risico dat de gebruikt wordt en niet waarvoor deze ooit bedoeld was. Daarom zou ik graag via een motie een ondergrens, een rode streep, aan willen brengen in de algemene reserve die ons behoedt voor toekomstige fouten.

Door politieke keuzes in het verleden is deze gemeente jarenlang dief geweest van haar eigen portemonnee. Door de positieve bijdragen vanuit het rijk en domweg slecht begroten is dit niet gezien. Nu de landelijke normeringen voor het gemeentefonds is aangepast en er minder geld vanuit het rijk komt komen wij in de problemen. En ik durf ook wel te zeggen dat door die politieke keuzes we harder geraakt worden dan andere gemeenten. Maar het nu verhogen van de OZB met 30% is vooral het breken van een politieke belofte van de coalitie partijen. De daadwerkelijke schade voor onze inwoners is fors maar acceptabel zeker als we kunnen uitleggen wat we hiervoor behouden voor de samenleving, zoals goede voorzieningen en passende dienstverlening.

Voorzitter, dit is ook, gelukkig, de laatste begroting van dit college. Volgend jaar zijn er verkiezingen voor de gemeenteraad. Alphen aan den Rijn heeft meer dan ooit behoefte aan een bestuur met een frisse blik en die de uitdagingen aangaat met nieuwe energie. En al lijkt het voor de buitenwereld dat wij hier vooral ruzie maken, er is dit jaar ook iets bijzonders gebeurd. Twee partijen hebben de handen in één geslagen. Twee partijen hebben hun standpunten en visies voor de toekomst gesmeed tot 1 verhaal voor Alphen aan den Rijn. Een verhaal waarin het sociale geluid van de Partij van de Arbeid en de duurzame beleving van GroenLinks tot elkaar kwamen.

Want wij zijn samen van mening dat wij in een mooie en sterke gemeente wonen die zoveel kan betekenen. Een gemeente die leefbaar is voor haar inwoners, bedrijven en instellingen die iedere dag zich in zetten voor een duurzame toekomst. Een mooie gemeente in het Groene Hart met prachtige kernen met ieder zijn eigen waarde en schoonheid. Maar we moeten ook een sterke gemeente zijn die opkomt voor mensen die dagelijks worstelen om rond te komen of die niet het geluk hadden om hier te zijn geboren. Voor mensen die zich zorgen maken over woningen, het klimaat, de zorg en of ze nog wel gehoord worden door de overheid die het dichtste bij hen staat. Daar liggen onze uitdagingen, daar moeten wij aandacht voor hebben en daar zet GroenLinks-Partij van de Arbeid zich samen keihard voor in.