"Ben je gemeenteraadslid  in Alphen aan den Rijn. Tjonge, Poeh, nou nou….sterkte." Dat is de reactie die ik de afgelopen maanden kreeg van collega’s. Maar ook op feestjes, bij de bakker of in de buurt begonnen mensen spontaan te vertellen dat het wel een zooitje het is in de gemeenteraad. 

En dat doet zeer. Omdat het niet gaat over beleid, over keuzes, over visie. Nee, het gaat over het gedoe. Over wantrouwen, over lekken, over moddergooien. Over alles behalve waar we hier voor zitten: goed bestuur voor onze inwoners.

Voorzitter, het was een zwaar politiek jaar. De jeugdzorg in Alphen liep na een nieuwe stelselwijziging helemaal vast. We kregen signalen van de GGD, van kleine praktijken, van grote zorgorganisaties, van ouders – ze wezen allemaal dezelfde kant op: het gaat niet goed. Zorgorganisaties durfden zich niet in het openbaar uit te spreken. Want je bijt niet de hand die je voedt.  Maar hier in dit huis kregen we een ander beeld voorgeschoteld. En toen we neutrale vragen stelden, kregen we vage antwoorden. Toen we om een commissiebehandeling vroegen, werd dit steeds weer uitgesteld en toen het in december eindelijk zover was werden zorgen toegedekt.

Tot die ene brief eind februari dit jaar. Van de derde directeur van Oog voor Thuis die binnen 1 jaar haar functie neerlegde. Na deze brief en gesprekken met diverse betrokkenen wisten we dat  onze zorgen terecht waren. De samenwerking met de wethouder werd als een groot struikelblok ervaren. Er was onvoldoende inzicht hoe zorgtrajecten waren uitgezet en werden gemonitord, de lokale inkoop verliep uiterst gebrekkig, de migratie van dossiers was een probleem en ga zo maar verder. En dus vroegen we een spoeddebat aan. Maar omdat dit pas na een week voorjaarsvakantie kon was er blijkbaar voldoende tijd om insprekers te regelen, de rijen te sluiten, en ons te betichten van moddergooien en met een quickscan en verbindingsofficier als makkelijke oplossing. Maar als iets echt goed mis is, dan veeg je dit niet onder het tapijt. De ellende kwam toch wel naar boven. En het bleek goed mis met de organisatie van de jeugdzorg. Bestuurlijke wanorde. Een overschrijding van 12 miljoen euro. Verscherpt toezicht. En een achterhaalde wijze van inkopen van  specialistische zorg, waarvan al jaren duidelijk was dat dit regionaal diende te gaan gebeuren. Ook dit laatste is allemaal niet gratis geweest. 

Voorzitter, daarna volgde een periode van politieke ellende. Lekken. Aangiftes. Beschuldigingen. Integriteitsvragen.  En dat kreeg aandacht. 

En naast een aantal mooie ontwikkelingen zoals de mogelijkheid tot natuurlijk begraven, Visie op het sociaal domein, klimaatbos, opvang Oekraïners, komst AZC, eerste paal MFC in Zwammerdam, de goedlopende programmering van het Castellum,  de komst van een fijne nieuwe wethouder. En naar ons als raad wil ik meegeven dat successen vooral zijn geboekt waar wij als raadsfracties bereid waren tot samenwerking.  Er is afgelopen jaar ook veel niet gebeurd of nog niet afgerond.  In Zwammerdam is nog steeds geen nieuwe woonwijk. De fietsbrug ligt met de extra duurdere brugleuningen nog steeds te verfstoffen in een weiland. Het gemeentehuis blijkt een vergiet en dit bedoel ik dan letterlijk. Er is geen keuze gemaakt voor de plek waarop windmolens mogen staan, waardoor de Provincie weer mag bepalen en alle zoekgebieden weer terug zijn, ook degene die de inwoners liever niet gehad willen hebben. Op de Ziendeweg mag je weer met de auto vlak langs fietsers scheuren. De kringloop weet nog steeds niet waar ze heen mag. Het scheidingspercentage van afval in onze gemeente is nog steeds bedroevend. Stilstand. Frustratie. En ja, soms lijkt het hierdoor net Den Haag.

Voorzitter, plannen zijn vandaag de dag moeilijker te realiseren. Inwoners zijn mondiger, ‘not in my backyard’, inwoners dienen bezwaren in, gaan tot de Raad van State. Prima. Dat recht hebben ze. Maar uiteindelijk is het aan de politiek om besluiten te nemen voor het algemeen belang. Ook als dat een pijnlijk besluit is, zoals het verhogen van de OZB. Dat gaat niet zonder weerstand. Veel politieke partijen vinden het moeilijk om voet bij stuk te houden als er een besluit genomen moet worden. Maar juist die daadkracht is nodig om onze gemeente verder te helpen. 

GroenLinks vindt het belangrijk dat alle stemmen gehoord worden. Wat inwoners NIET willen wordt vaak luid en duidelijk gehoord. Want de toetsenbordridders staan klaar. De social media ontploffen. De raadszaal zit regelmatig vol boze burgers die ergens tegen zijn en die mogen inspreken en tegelijkertijd zeggen niet gehoord te worden. Maar het stille midden hoor je niet. Inwoners komen zelden naar het gemeentehuis om te zeggen dat ze ergens VOOR zijn.  Zo waren we blij met de flitspeiling over vuurwerk. Daaruit bleek dat er in Alphen toch inmiddels een meerderheid VOOR een vuurwerkverbod is. Laten we vaker kijken hoe we het stille midden wel kunnen horen.  Een meerderheid van de inwoners willen dat hun gemeente gewoon zorgt voor schone lucht, voldoende groen, en leefbaarheid in de buurt. dat de gemeente zorgt voor goede ondersteuning en zorg als het even niet meer gaat. Dat de gemeente een vangnet biedt aan mensen die in de schulden zitten, dakloos dreigen te raken of zich buitengesloten voelen.  Een mooie uitdaging voor de komende periode hoe plannen wel gerealiseerd kunnen worden. Want in onze ogen betekent stilstand een verdere achteruitgang. 

Voorzitter, Er was ook financiële ellende. Rechtszaken kosten geld. Slecht onderhouden gebouwen kosten geld. Veel inhuur van tijdelijk personeel kost geld. En dan nog die enorme financiële tegenvaller in de jeugdzorg. En dat op het moment dat we het ravijnjaar naderen. Omdat we al het idee hadden dat we niet in control zijn is het belangrijk dat hier hard aan wordt gewerkt. In dat opzicht steunen we de moties Programmabegroting, factorenmodel en de rode streep.  waarmee hopelijk in de komende periode meer inzicht en sturing mogelijk is. En de financiën/ het huishoudboekje moet ook op orde. En dat betekent: OZB omhoog. Pijnlijk en zuur. Voor de hardwerkende Alphenaar. Voor de minder hardwerkende ook. Maar het moet. Omdat wij geloven dat met de huidige financiële situatie de gemeentelijke inzet voor veiligheid, duurzaamheid, zorg en al die andere zaken die de gemeente doet van levensbelang zijn voor een vitale gemeente. Verder bezuinigen betekent dat we niet meer de basisvoorzieningen op peil kunnen houden. En dat is voor ons onacceptabel. 

We moeten immers vooruit. Samen vooruit. Want volgend jaar wacht. Geen stilstand meer. We moeten vooruit met het bouwen van betaalbare woningen. We moeten door met verduurzamen van buurten, het investeren in een groene economie en lokaal zorgen voor de opwek van schone en betaalbare energie. Er is haast geboden om met elkaar te werken aan een inclusieve gemeente waarin iedereen het gevoel heeft erbij te horen en mee te tellen. 

Vooruitgang vraagt ook om financiële verantwoordelijkheid; keuzes maken, lasten eerlijk verdelen en zorgen dat elke euro bijdraagt aan een gemeente die werkt voor iedereen.