Een bezuiniging van 15,9 miljoen, oplopend de komende jaren tot 25,6 miljoen vraagt om scherpe keuzes en moeilijke afwegingen. GroenLinks is bezorgd over de keuzes die het college nu aan ons voorlegt. In mijn inbreng zal ik uitleggen waarom.   

 Tijdens de bespreking van de kadernota vertelde ik dat ik hoopte dat ik met mijn kleinkind (in wording) in de toekomst nog naar de kinderboerderij zou kunnen. Inmiddels is mijn kleindochter Flora geboren en lijkt een bezoek aan de kinderboerderij er nog wel in te zitten. Echter de uitwerking van de bezuinigingen op vele andere voorzieningen en activiteiten van de gemeente maakt onzeker over wat straks nog wel kan en wat niet. Kan zij bijvoorbeeld zwemles krijgen in zwembad de Hoorn? Meedoen aan een voorleesmiddag in één van de bestaande vestigingen van onze bieb? Of kunnen haar ouders nog opvoedhulp krijgen als blijkt dat opgroeien niet helemaal vlekkeloos verloopt? En niet alleen ik ben onzeker wat de gevolgen gaan zijn van deze bezuinigingen. Ook vele organisaties en stichtingen lijken nauwelijks nog te beseffen wat er boven hun hoofd hangt. 

 Tegenbegroting

Het is geen kleinigheid om de komende jaren fors minder geld te ontvangen uit het gemeentefonds. Samen met PvdA en CU hebben wij een tegenbegroting gemaakt waarin andere keuzes worden gemaakt, maar waarbij het fundament van de samenleving blijft staan en de rekening eerlijker verdeeld wordt over al onze inwoners, met het principe: de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten.  

Tijdens de bespreking van de Kadernota op 4 juli bleek dat ook coalitiepartijen een aantal bezuinigingen moeilijk vonden en zijn er een aantal wijzigingen voorgesteld. Echter daar is het bij gebleven… Wat is gebleven is een stevige bezuiniging op vele voorzieningen, het sociale domein en op duurzaamheid. 

Urgentie 

We zijn als gemeente primair verantwoordelijk om oplossingen te vinden om de begroting sluitend te krijgen. Wij vinden het onbegrijpelijk dat er wel wordt gewezen naar het rijk maar slechts beperkt pogingen worden gedaan om zelf passende inkomsten te genereren. Alphen is een hele gemiddelde stad, echter met een OZB die jarenlang ver onder het landelijk gemiddelde ligt. Het is goed uit te leggen dat wij willen toegroeien naar het landelijk gemiddelde. Zeker als daarmee een deel van de bezuinigingen kunnen worden verzacht.  

 Ik zou wel ruim een half uur kunnen praten over onze zorgen over deze begroting maar ik zal slechts twee grote zorgpunten noemen

 Punt 1: Bezuinigingen op duurzaamheid = investeren in kortetermijndenken 

Net als bij mij zullen de bizarre beelden uit Spanje ook bij u hard zijn binnengekomen. Door tot nu toe ongekende regenval in relatief korte tijd liet een water- en modderstroom daar afgelopen week een spoor van vernieling na. Inmiddels zijn er meer dan 200 doden te betreuren en worden nog veel mensen vermist.  Meteorologen voorspellen de komende jaren alleen maar meer en heftigere weersextremen. Ook in Nederland gaat het steeds vaker mis.  

Wat GroenLinks betreft bevestigen deze Spaanse beelden twee overtuigingen die we al langer hadden: 

  1. We moeten ook in Alphen volle bak inzetten op het klimaatbestendig maken van onze omgeving. 
  2. We moeten ook in Alphen zorgen dat we onze CO2-uitstoot zo snel mogelijk terugdringen. Voordat onze planeet echt onleefbaar wordt. 

Helaas ontbreekt op beide gebieden bij dit college nog steeds het gevoel van urgentie. Wat moet er in Alphen gebeuren voor het klimaatbeleid echt de topprioriteit krijgt die het verdient?  

Om de gevolgen te duiden hoef ik alleen te citeren uit de begroting: 

  • De ontwikkeling naar een grotere resistentie van onze wijken tegen extremere weersomstandigheden loopt vertraging op door de bezuinigingen op klimaatadaptatie. 
  • De inzet op slimme stadslogistiek wordt beperkt, na 2027 is er geen budget beschikbaar en kan deze maatregelen niet worden ingevuld.  
  • De voorgestelde bezuiniging op baggeren is schadelijk voor waterberging, natuur en ecologie 

Eerder citeerden we al de winkeliers uit het centrum van Boskoop, die verbolgen zijn over het uitstellen of misschien wel afstellen van de vergroening van het centrum. 

 

Punt 2: Zorgen om het sociaal domein: Waarom snijden in wat werkt? 

Alphen aan den Rijn heeft een sociaal domein dat op unieke wijze is georganiseerd. Welzijn, preventie  en WMO worden uitgevoerd door samenwerkingsorganisaties die op een integrale en vernieuwende wijze preventie,  zorg en ondersteuning bieden. Uiteraard blijven er altijd wensen en verbeterpunten om ervoor te zorgen dat al onze inwoners mee kunnen blijven doen en moet dit mogelijk zijn binnen bepaalde financiële kaders  

 Afgelopen jaar is de Jeugdhulp in Alphen flink gereorganiseerd. Maar wel met een prijskaartje van maar liefst €4 miljoen extra. Geen probleem als dat geld rechtstreeks naar jeugdhulp gaat en zorgt voor minder bureaucratie. We kunnen constateren dat een deel van het extra geld is besteed aan externe inhuur, een extra tijdelijk team dat wachtlijsten wegwerkt en een rechtszaak.  Verder begrijpen we dat een herstructurering extra kosten met zich meebrengt en dat het even duurt voordat een nieuwe organisatie optimaal draait, maar of deze huidige vorm nu echt innoverend is en de bureaucratie verminderd. Jeugdhulpverleners in het hele land besteden nu zoveel tijd aan administratie, dat met minder administratie voor hetzelfde geld veel méér zorg kan worden geleverd. Wij zijn benieuwd wat deze nieuwe reorganisatie nu daadwerkelijk oplevert qua innovatie en vermindering van bureaucratie.

 Wat ons ook zorgen baart, zijn de plannen voor 2025 voor Welzijn, preventie en WMO: welzijn en preventie krijgen niet alleen een stevige bezuiniging, maar ook nog eens een lagere subsidie. Uit onderzoek, geïnitieerd door de gemeente, blijkt onder meer dat preventieopdrachten succesvol worden uitgevoerd, collectief als het kan, individueel als het moet. Het zorgt ervoor dat minder inwoners in de knel komen.. En dit alles met opdrachten voor tenminste 4 jaar; een aanpak die stabiliteit bracht. Dat geeft organisaties rust en de kans om iets op te bouwen, met het voordeel dat ze goed personeel aan zich kunnen binden, ook in tijden van krapte op de arbeidsmarkt. En wat gebeurt er nu? Natuurlijk, bezuinigen moet, dat snappen we allemaal. Maar dan wel graag met beleid. De vierjarige opdracht voor preventie loopt af dit jaar, en in plaats van een nieuwe vierjarenvisie, krijgen we een ‘overgangsjaar’. Veel onduidelijkheid en onzekerheid dus voor de betrokken organisaties, hun medewerkers én voor onze inwoners. Zo dreigt der bodem onder welzijn en preventie weg te vallen, dat baart ons zorgen. omdat we weten dat als problemen specialistische zorg nodig hebben, de kosten alleen maar verder oplopen.  

 Dan nog de WMO. Eind 2025 moeten we weten of de huidige opdracht voor de WMO kan worden verlengd. Laten we dit komende jaar gebruiken om, samen met cliënten, adviesraad sociaal domein, organisaties en de raad, een visie te ontwikkelen – een visie die nauw aansluit bij de visie op welzijn, preventie en jeugdhulp. Een meerjarenvisie biedt kaders en uitgangspunten voor de komende WMO opdracht. Daarom dienen wij een motie in om deze visie voor te bereiden in een raadswerkgroep. Wat ons betreft kan dit gebeuren i.s.m. met dezelfde raadswerkgroep waartoe in de motie van de PvdA wordt opgeroepen.  

 Inspireren  

Ondanks onze zorgen willen we ook een compliment uitdelen aan college en raad. We zijn trots op onze gemeente dat ondanks het zwabberen en chaos brengend asielbeleid van het huidige kabinet, in Alphen voortvarend wordt gewerkt aan een goede opvang voor mensen die gevlucht zijn voor oorlog en geweld.  

Ook mooi dat de gemeente blijft staan voor ons regenboogbeleid.  

 Afsluiting 

Ik kom tot een afronding. Met de forse bezuinigingen die vandaag voorliggen, vraagt GroenLinks zich af, waar willen we als gemeente nu écht voor staan? Willen we investeren in een toekomst waarin Alphen aan den Rijn menselijk, eerlijk en duurzaam blijft, of kiezen we voor kortetermijnoplossingen die het fundament van onze samenleving doen afbreken?